Lobulus jetre

Jetreni paranhim najvećim dijelom sastoji se od ćelija jetre - hepatocita, koje su raspoređene po savršenoj zakonitosti.

Ako je hepatocit osnovna živa jedinica jetre, jetreni ili hepatički lobulus je osnovna funkcionalna jedinica. U čovjekovoj jetri postoji 50.000 do 100.000 pojedinačnih lobusa.

Da se bolje upozna ne samo funkcionalna uloga, već i organizacija hepatičkog lobulusa, treba se poslužiti šemom koja predstavlja idelizirani presjek lobulusa prema Guyton-Eliasu. Ćelije jetre lobulusa prikazane su na slici u vidu dvije ploče, centrifugalno raspoređene u odnosu na centralnu venu. Naprijed je rečeno da će dvije ćelije jetre kada se dovoljno intimno približe, formirati između sebe sićušni kanalić. Ti kanalići mogu se formirati sa svake strane ćelije kao što je i prikazano na slici na obje ploče jetrenih ćelija. Kako je jedna od najvažnijih funkcije jetrine ćelije proizvodnja žuči, žuč će iz ćelija prvo se izliti u ove kanaliće, zatim u nešto veće itd. dok se ne izlije ili direktno iz jetre u dvanaestopalačno crijevo ili inidirektno preko žučne kesice. Put žuči iz ćelije preko kanalića do žučovoda prikazan je na slici. U donjem dijelu slike vidi se položaj portne vene i arterije jetre koje dovode u jetru oko 1,4 litra krvi u minuti. Protok venske i aterijske vrši se kroz sinuse, prostore koji su, također, prikazani na slici do vene jetre koja će odvesti svu krv koja je ušla u jetru.


Osnovna struktura jetrenjeg lobulusa

To je taj trostruki krvni put u jetri o kojem smo također govorili. Mogućnost proticanja krvi kroz sinuse omogućena je na bazi razlike krvnih pritisaka u portalnoj veni koja iznosi oko 1,2 kPa i veni jetre koja iznosi praktično 0,0 kPa. Kakve posljedice mogu nastati ako se promjeni ova razlika zbog povećanja otpora, odnosno porasta krvnog pritiska u portalnoj veni, vidjet će se kasnije (vidjeti: ascites, ciroza jetre). Dakle portalna i arterijska krv protiču prostorima koji se nazivaju sinusima, a smješteni su između ploča jetrenih ćelija. Na taj način ćelije jetre u stalnom su dodiru sa venskom i arterijskom krvlju, s tim što venska krv donosi metabolite da za dalju preradu, a aterijska krv hranu za ćelije i ostale strukturalne elemente jetre. Izmiješane u sinusima venska i aterijalna krv napuštaju jetru venom jetre.

Ako se ponovo baci pogled na sliku, vidi se da su sinusi obloženi Kupfferovim ćelijama koje pripadaju tzv. retikuloendotelnom sistemu i čija će funkcija kasnije biti detaljnije opisana. Sinusi su također, obloženi endotenim stanicama između kojih se nalaze široke pore koje omogućavaju komunikaciju između sinusa i tzv. Disseovog prostora. Kroz te pore omogućen je promet materija iz krvne plazme u Disseov prostor i dalje do ćelija jetre. Suvišna tekućina koja je, također, prodrla kroz pore u Disseov prostor praktično je cijedi u limfu, jer je, kao što se na slici vidi, Disseov prostor direktno spojen sa limfnim kanalima.